Više od 1.800 srpskih sela i zaseoka, u blizini velikih pa čak i razvijenih gradova, nalazi se u područjima sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi.
Ovu informaciju donosi novi pravilnik koji je nedavno usvojilo Ministarstvo poljoprivrede i koji će biti na snazi naredne tri godine. Reč o područjima u kojima zbog prirodnih, socijalnih ili zakonskih ograničenja ne postoje uslovi za intenzivan razvoj poljoprivredne proizvodnje.
Može se videti da postoji nekoliko kriterijuma po kojim su opštine u Srbiji, i sela koja ih okružuju, svrstane u ovu kategoriju. Kako se navodi u tekstu pravilnika, koji je počeo da se primenjuje 1. januara ove godine, potrebno je da zadovolje bar jedan od propisanih uslova. Recimo, da se nalaze u planinskim područjima (na prosečnoj nadmorskoj visini od 500 i više metara) ili u granicama nacionalnih parkova. Poslednji je da su još 2014. godine, na osnovu posebne uredbe, svrstane u kategoriju devastiranih područja. Na tom spisku nalazi se 19 lokalnih samouprava čiji je stepen razvijenosti ispod 50 odsto republičkog proseka.
Neke od njih su: Bela Palanka, Bosilegrad, Vladičin Han ali i Golubac, Žitorađa, Kuršumlija, Lebane, Surdulica, Tutin…
Interesantno je da je u pravilniku iz 2010. godine u evidenciji bilo tridesetak opština i gradova manje nego sada. U međuvremenu, neke od njih izgubile su ovaj status, ali su je dobile neke nove lokalne samouprave i sela koja im pripadaju.
Branislav Veljković, savetnik za koordinaciju fondova za ruralni razvoj u Ministarstvu poljoprivrede, objašnjava da su ranije, pa tako i u pravilniku iz 2010. godine, postojali drugačiji kriterijumi za određivanje ovih područja. Zbog toga je, kaže, mnogo manje naseljenih mesta imalo ovaj status koji poljoprivrednicima donosi povlastice prilikom raspodele podsticaja iz nacionalnog budžeta ali i iz IPARD-a.
– Smatrali smo da nije fer da se kao kriterijum za otežane uslove rada uzima samo broj zaposlenih na 1.000 stanovnika na nivou opština. Jer, postoje mnoga područja u kojima zbog prirodnih uslova nije moguća intenzivna proizvodnja. Sada postoji više kriterijuma pa je napravljen i mnogo širi obuhvat. Tako da se u zonama otežanih uslova rada u poljoprivredi nalazi gotovo trećina naseljenih mesta u Srbiji – kaže Veljković. Ističe da su svi podaci proverivi i da su dobijeni od Republičkog geodetskog zavoda. Svako selo je mapirano ali postoji još prostora za napredak.
– Cilj je da kao u Evropskoj uniji i Srbija dobije status za svaku pojedinačnu parcelu na osnovu nagiba, kvaliteta zemljišta i mnogih drugih kriterijuma. Ovo jeste težak posao ali bismo onda mogli da imamo podatak praktično za svako poljoprivredno gazdinstvo.
On objašnjava da je to važno jer domaći propisi omogućavaju poljoprivrednicima iz ovih područja da dobiju 65 odsto povraćaja subvencije.
– U slučaju IPARD fondova uslovi su još bolji za takozvana ruralna područja. Poljoprivrednici iz planinskih mesta dobijaju povraćaj od 70 odsto, dok svi ostali, koji privređuju u otežanim uslovima, imaju dodatne bodove prilikom rangiranja – ističe Branislav Veljković.
Izvor: Politika